سر وصدای مفصل ها
صدای قیژقیژ لولای در صدای خوشایندی نیست ولی نگران کننده هم نیست. اما قیژقیژ کردن مفصل ها چطور؟ آیا نگران کننده است؟ آیا آنها نیز مانند لولاهای در به روغنکاری نیاز دارند؟ علت صداهای درون مفاصل چیست؟ و چرا گاهی حتی در سنین نوجوانی و جوانی نیز شنیده میشوند؟
چرا مفصل ها به صدا درمی آیند؟
بالشتک غضروفی: مفاصل در انتهای استخوانها قرار دارند و محل اتصال دو استخوان به یکدیگر هستند. واسطه ی این اتصال لایه ی بالشتی شکلی از جنس غضروف است که مفاصل روی آن میلغزند وبه راحتی حرکت میکنند. این لایه غضروفی فاقد رگ خونی است و تغذیه آن توسط مایع سینوویال که از پلاسمای خون به داخل غضروف ترشح میشود انجام میشود. این مایع بطور دایم وارد غضروف شده و به تمام خلل و فرجها نفوذ میکند و پس از رساندن مواد غذایی و اکسیژن به بافت غضروفی توسط لایه دربرگیرنده بالشتک، بازجذب میشود. این چرخه درون این بالشتکها دایما تکرار میشود تا مفاصل حرکات عادی و بدون سائیدگی داشته باشند.
صدای مفصل از کجاست؟ صداهایی که میشنویم زیر سر همین بالشهاست! هر گونه تغییر در میزان و غلظت مایع سینوویال داخل بالشتک غضروفی علاوه بر ایجاد تغییر در تغذیه غضروف باعث نازک شدن و یا ضخیم شدن بالشت میشود. که در اولین حالت باعث تماس پیدا کردن بخش استخوانی مفصل ها باهم و ساییده شدن آنها روی هم هنگام باز و بسته شدن میگردد و درحالت دوم باعث تورم و التهاب مفصل میشود.در هر دو مورد در صورتیکه تغییرات ایجاد شده ادامه دار باشد، موجب درد مفصل، صدا دادن آن و کم شدن دامنه حرکتی مفصل میشود. علی الخصوص در سائیدگی مفصل صداها زودتر و بیشتر شنیده میشوند.
ایجاد کننده های صدای مفصل
آسیب دیدن و کشیدگی رباطهای متصل کننده مفصلها، شایعترین علت صدا دادن آنهاست و بعد از آن پارگی رباطها، آرتروز مفصل،بیماری نقرس و کندرومالاسی(نرمی کشکک) عوامل ایجاد این صداهای نگران کننده هستند.
اهمیت صدای مفاصل در جوانان
عده ای از پزشکان اعتقاد دارند، درصورتیکه صداهای داخل مفصل در سنین جوانی و نوجوانی شنیده شوند با فرض آنکه ضربه ای به مفصل وارد نشده باشد و سوابقی از بیماریهای وراثتی مفصلی نظیرآرتیریت روماتوئید و غیره مطرح نباشد این صداها فاقد اهمیت پزشکی هستند و عده ای دیگر شنیده شدن این صداها در جوانی را پیش درآمد آرتروز در سنین بالاتر میدانند. زیرا معتقدند ممکن است مشکلاتی از قبیل شلی رباطها، زانوی پرانتزی یا ضربدری، صافی کف پا ویا انحرافات ستون فقرات عوامل ایجاد این صداها باشند که هر چه زودتر پیگیری کردن آن ضامن سلامت فرد درآینده خواهد بود.
هوای مفاصل را داشته باشیم
ـ پیاده روی روی زمین صاف و شنا ورزشهای مناسبی برای تقویت مفاصل بزرگ مانند زانو، ران و کمر هستند و همچین باعث افزایش استحکام رباطها میشوند.
- شکستن مکرر قولنج کمر و گردن و شکستن انگشتهای دست ممنوع! زیرا باعث شلی مفصل و کشیده شدن رباطها میشود.
دربدن زمینه ساز ابتلا به آرتروز مفاصل است. K - کمبود ویتامین
ـ بغل گرفتن کودکان به مدت طولانی آسیبهای جدی به ستون فقرات وارد میکند.
ـ درد مفصل فک ممکن است محصول التهابات دندانهای آسیای بزرگ و یا دندان عقل باشد که باید درمان شوند.
ـ دست بچه ها را نکشیم. زیرا مفصل آرنج آنها تا پایان پنج سالگی استحکام کافی را پیدا نکرده است.
ـ استفاده از تردمیل در سرعتهای بالا به زانو و کمر آسیب میرساند. بهترین حالت استفاده از آن سرعت پایین و زمان کمتر از بیست دقیقه است.
ـ هنگام نشستن روی مبل و صندلی پاها را روی هم نیندازیم. اینکار باعث بهم خوردن تراز لگن و فشار روی مفصل آن میشود.
ـ کفشهای پاشنه بلند و شلوارهای جین تنگ فشار زیادی روی مفاصل مچ، زانو و کمر وارد میکند. همچنین گردش خون در پاها را دچار مشکل میکند.
ـ کفشهای بدون پاشنه نیز گودی کف پا را پر نمیکند و با فشاری که روی کف پا ایجاد میشود مفاصل پا آسیب می بینند.
ـ زمانهایی که ناچار به ایستادن طولانی مدت هستیم کمر را صاف نگه داریم و یک چهارپایه کوتاه زیر زانو قرار دهیم.
ـ درگیریهای عصب سیاتیک باعث دردهای شدید در زانو، کمر و دنده ها میشود.
ـ قرار دادن یک بالش کوچک زیر زانو هنگام خواب موجب بهبود خونرسانی به تمامی بدن میشود که مفاصل هم از این امر بهره مند میشوند.
ـ پایین آوردن وزن بدن به میزان نیم کیلوگرم فشاری معادل دو کیلوگرم را از روی مفاصل بدن کم میکند.
ـ ورزش بیش از حد بعلت آنکه به بدن فرصت بازسازی عضلات را نمیدهد موجب ایجاد فشار و آسیب در مفاصل خواهد شد.
ـ در زمان زانو درد برای بالا رفتن از پله ها از پای سالم کمک بگیریم و هنگام پایین آمدن برعکس حرکت را با پایی که درد میکند آغاز کنیم و سپس پای سالم را جابه جا کنیم.
ـ نشستن و خوابیدن روی زمین نمناک موجب افزایش رطوبت بدن و درنتیجه استخوان درد و بیماری مفاصل میشود.
مواد غذایی مفصل دوست
-هویج به صورت پخته دارای مقادیر زیادی ماده پیش ساز ویتامین A است که نقش ضد التهابی موثری در بدن دارد.
ـ از علل اصلی درد، صدا و خشکی مفاصل بخصوص در صبحگاه مصرف بی رویه مواد غذایی با طبیعت سرد است که با اصلاح مزاج و رژیم غذایی متعادل برطرف میشوند.
ـ مصرف سه قاشق پودر سنجد در یک لیوان شیر و عسل میان وعده ای مقوی برای مفاصل خواهد بود.
ـ سویا، انجیر خشک و بادام درختی گیاهانی سرشار از مواد مغذی برای مفاصل و استخوانهاست.
-محافظت ویژه از مفاصل با گنجاندن بامیه، پای مرغ و قلم، میگو، ویتامین C و حبوبات در سبد غذایی میسر است.
ـ برای تسکین درد مفصل میتوان از چای سبز، پیاز، روغن زیتون و زرد چوبه در غذاها و ضمادهای روغنی روی
مفصل دردناک استفاده نمود.
