مجازات ها و اقدامات تأمینی و تربیتی
در تمامی جوامع بشری اقدامات علیه نظم و امنیت عمومی و نقض قوانین توسط اشخاص اعم از حقیقی و حقوقی جرم محسوب میشود و اینجاست که نیاز مبرم به مجازات و اقدامات بازدارنده، شرع و قانون را بر آن میدارد تا اقدام به تعیین عقوبت و مجازات هایی متناسب با جرم ارتکابی و نقش ایفا شده ی مرتکبین تعیین نموده و برای آن ها ضمانت اجرای لازم را تعیین نماید. مجازات ها و اقدامات تأمینی و تربیتی به پنج دسته کلی تقسیم می شوند که به شرح ذیل میباشد:
۱-حدود
۲- قصاص
۳- دیات
۴- تعزیرات
۵- مجازات های بازدارنده
٭٭ حد، به مجازات هایی گفته میشود که نوع، میزان، کیفیت و چگونگی آن توسط شرع تعیین شده و تخفیف در آن ها راه ندارد. پس حدود باید به همان میزان معین شده ی شارع اجرا شود.
٭٭ قصاص، کیفری مخصوص جانیست و باید با جنایت او برابر باشد، قصاص معنایی عرفی دارد. برابری قصاص با جنایت از مهمترین ارکان اجرای آن است.
٭٭ دیه، مالی است که توسط شارع برای جنایت ارتکابی تعیین شده، در صورت تعیین شدن میزان آن توسط شارع دیه معین است و در غیر این صورت نامعین است وارش (ما به التفاوت عضو سالم و ناقص) گرفته میشود.
٭٭ تعزیر، تأدیب یا مجازاتیست که میزان آن توسط شرع تعیین نشده است و طبق نظر ولی امر یا حاکم معین میگردد. نکته ی مهم در تعزیرات این است که میزان آن نباید از حد بیشتر باشد.
٭٭ مجازات های بازدارنده، تأدیب یا مجازاتیست که از طرف حکومت ( قوه ی مقننه ) به جهت ایجاد نظم و امنیت و مصلحت جامعه در برابر تخلف از قوانین و مقررات حکومتی تعیین میگردد.
برای اعمال هر کدام از انواع مجازات ها باید جرمی انجام گرفته باشد تا طبق قانون، مجازات درخور و متناسب با جرم ارتکابی برای مرتکبین آن در نظر گرفته شود. پس از صدور حکم قطعی، حکم صادره لازم الاجرا میشود و اجرای آن بر عهده ی مراجع ذی صلاح میباشد.
